Cavidname

İkbal'in olgunluk dönemi eserlerinden olan Cavidname, bu büyük düşünürün düşünce silsilesinin devamı ve en önemli dönüm noktası durumundadır. Dante'nin (1265-1321) Divina Commedia'sına nazire olarak yazılmıştır, kelime anlamı "sonsuzluk ya da ölümsüzlük mektubu/kitabı" olan İkbal'in kendi oğlu Cavid'in adını taşır. Goethe'nin Faust'unun etkisinde yazılmış bulunduğu iddia edilse de aslında Miraç mucizesi planı üzerine oturtulan manzum eserde Mevlana Celaleddin Rumi'nin refakatinde yapılan ve gökler, çeşitli gezegenler ile cennetin katedildiği ve her safhada muhtelif fikir, siyaset ve kültür adamlarıyla çeşitli dini ve siyasi meseleler hakkındaki konuşmaların gerçekleştiği bir yolculuk anlatılmaktadır. Aşık mısın? Mekandan mekansızlığa yürü Kendine haram kıl şu korktuğun ölümü Ey mezar içinde ölü gibi yatan sen Dirilmek mümkün Sûr borusu ötmeden! Gırtlağında hoş ve güzel nağmelerin varken Nice sürer kurbağa gibi çamurda inlemen? Bin üzerine zamanın ve mekanın Çöz bağını şu dolaşmış zünnarın İki göz ve kulağını daha da keskinleştir Gördüğün her şeyi aklına yerleştir Karıncaların sesini işiten kişi İşitir zanneden zamanenin gizini Perde yakıp göze esir olmayan O etkili bakışı iyice öğren benden