İslam Açısından Tüketicinin Korunması ve Ev İdaresi

Bütün dünyada İktisat biliminin müstakil bir ilim olarak ortaya çıkışı eski sayılmaz. Genel İktisat, günümüzde pek çok ana dallara ayrılmış ve hatta bu dalların bir kısmı kendi özel fakültelerinde okunur olmuştur, İslâm iktisadı da kendi özel nitelik ve yapısı ile müstakil bir ilim olma yolundadır. İslâm iktisadı, fıkıh (İslâm hukuku) gibi ilk İslâmî dönemde bağımsız bir ilim olarak ortaya çıkamadığından ve hatta onun müstakil olarak ortaya çıkışı günümüze kadar geciktiğinden ona âit konular ve meseleler, çok değişik İslâmî kaynakların ötesine berisine dağınık durumdadırlar. Bunların toplanıp bir ilim düzeni içerisinde değerlendirilmesi elbetteki kolay bir iş değildir. Meselâ şu küçük eser 110 kadar kaynaktan faydalanılarak ortaya çıkarılmıştır. İslâm yeni bir hukukî düzen getirirken, tabiatiyle hukuk ile çok sıkı bir ilişki içinde olan iksitadî hayat ve gelir dağılımı için de bir takım düzenlemeler getirmiştir. Bundan sonra da İslâmî çerçeve içerisinde âlimlerin görüşleri ve bu meyanda ihtilâf ettikleri hususlar ortaya çıkmıştır. Bütün bunlar olaylara bakış zenginliği getirmiştir ki iktisadî hayat da bundan payını almıştır. Biz bu eserin konusuna giren hususlarda bunları göstermeğe çalıştık. Biz bu eserde İslâmî açıdan Tüketim (istihlâk) ve Ev İdaresi gibi iktisat biliminin iki özel konusunu ele aldık. Tüketim konusu iktisadi bir inceleme v e tahlile tâbi tutulmadan Üretim (istihsal) olayını sağlıklı bir yapıya ve sağlıklı bir geleceğe sahip kılmak çok zordur. Ev veya Aile dediğimiz ve insanların gözünde toplum ve devlete kıyasla küçük görünen ve fakat aslında her ikisinin de varlıklarını borçlu oldukları bu yüce kurum elbetteki tüketim açısından önem taşımaktadır. Ev idaresi en çok tüketim olayını ilgilendirir ve bir evin gelir ve üretimine göre idaresi ve bulunduğu yerden daha iyiye ve daha ileriye doğru götürülmesi, toplam iktisadî hayatın daha ileriye ve güzele doğru götürülmesi demektir. Burada kadınlara düşen görev büyük olmuştur ki biz onların bu konumlarını da genişçe ele almaya çalıştık. Yalnız tüketim olayından bahsetmek elbet yeterli değildir. Günümüzde Tüketicinin Korunması konusu üzerinde önemle durulmaktadır. Bu sebeple biz kitabımıza "Hz. Peygamber dönemi ve sonrasında tüketicinin korunması" adı ile yeni bir bölüm daha eklemeği zarurî gördük. Bu konu bir yandan doğrudan Hukuk ve öte yandan da İktisadla ilgili bulunmaktadır. Şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki Hz. Peygamber (S.A.) bu alanda, tahmin edemiyeceğimiz adımları atmıştır. "Aile Reisliği ve Ailede kadının sorumluluk ve hakları" konusu da günümüzde üzerinde durulan meselelerden biridir. Bu konuya da genişçe yer verilmiştir. Tüketim ve Ev İdaresi konuları Hukukun yanı sıra Eğitim ve Ahlâkla da sıkı ilişkileri olan konulardır. Biz bu ilişkileri de naslara ve kaynaklara dayalı olarak genişçe ortaya koymaya çalıştık. Çünki yalnız Hukuk ve yalnız İksitad eğitim ve ahlâk olmadan tek başlarına kendi sorunlarını çözemez ve kendi hedeflerine ulaşamazlar. Bu kitabımızın yaklaşık % 50 si 1980 senesinde yayınlanan "İslâm İktisadının Esasları" adlı 500 sayfalık kitabımın ilgili bölümlerinin kısmen yeni bir düzenlemesini ihtiva etmektedir. Geriye kalan kısımlar da tamamen yeni konulardan ve yeni bölümlerden oluşmaktadır. Eski konular da bazı ilâvelerle zenginleştirilmiştir. Biz bu eserimizi de diğer eserlerimizde olduğu gibi, yabancı kelimelerden arınmış sâde bir Türkçe ile yazmaya özen gösterdik ve böylece de onun her kesimce anlaşılır bir nitelik kazanmasına çalıştık. Az da olsa yeni bir düzenleme ve ilâvelerle muhterem okuyuculara sunduğum bu eserin tenkidini de onlardan bekler ve faydalı olması dileği ile hepsine saygılar sunarım.