Monşer; Saklı Seçilmişler

Monşer sözcüğü Türk toplumunun kolektif hafızasında bir hitap şekli olmaktan çok öte farklı anlamlar taşır. Türkiye, Rusya ve bunun gibi geç modernleşmiş ülkelerde bu hitap şeklini tercih eden insanlar belirli bir toplumsal kategorinin mensubu olduklarını hatırlatırlar. Osmanlı İmparatorluğunun son dönemlerinden günümüze uzanan süreçte monşer daima üst sınıfsallığın resmi sayılabilecek bir insan tipografisine işaret etmiştir. Özellikle Türk Hariciyesinde sıkça kullanılan bu iletişim pratiği zamanla gerçek manasının içini boşaltarak toplumsal bir anlam ifade eden sosyolojik bir araca dönüştü. Halkın geri kalanına ötekilik hissi veren bu durum toplum yapımızdaki iktidar ilişkilerini açıklayan ve Hariciyemizin kemikleşmiş yapısını sorgulayan bir gösterge halini aldı. Tam da bu noktada kritik bir soruyla karşı karşıya geliyoruz: Türk Hariciyesinde geleneksel olarak sürdürülen bir kapalı devre, akrabalık ilişkileri ile öteden beri sürdürülen bir oligarşik sistem var mıdır, yoksa bu ailelerden gelen insanlar, kırsal kesimden gelen insanlara nazaran doğal olarak daha mı şanslıdır? Yazdığı her kitapla yeni bir tartışma gündemi oluşturan Aydoğan Vatandaş bu sorudan yola çıkarak Türkiyenin şeceresi en kabarık, nüfuzu en güçlü ailelerinden biri olan Menemenlizadeleri hemen hemen bütün aile üyelerini teker teker ele alarak inceledi. Etki alanı öylesine güçlü olan bir ailenin üzerine yapılan bu inceleme ister istemez yakın tarihimiz hakkında henüz ortaya çıkmamış birçok gerçeği de gözler önüne serdi. Peki, Türk dış politikasına ve kültür hayatına yön vermiş bu ailenin hikâyesi sıradan insanlar için neden bu kadar önemliydi? İşte bu konuda yanıt bulacağınız sorular Osmanlı ekonomisi Menemenlizadelerden kime teslim edildi? Kariyerini feda etmek uğruna Türkiyeyi İkinci Dünya Savaşına sokmayan dışişleri bakanı ailenin hangi üyesiydi? Namık Kemalin İngiliz torunu kimdi? Ailenin masonluk ve diğer yer altı örgütleriyle ilişkileri nelerdi? Ailenin hangi yakın akrabası Enver Paşanın katillerindendi? Menemenlizadelerin hangi akrabası İngiliz istihbaratında önemli bir pozisyondaydı? Hangi Menemenlizade neden tramvay biletçiliği yapmak zorunda kaldı? Namık Kemalin torunu Cezmi neden intihar etti? Ailenin Sultan Abdülhamitle alıp veremediği neydi? Ailenin serveti hangi Osmanlı padişahının bile iştahını kabartacak büyüklükteydi? Namık Kemalin Bektaşilik, Masonluk ve Alevilikle ilişkisi ne düzeydeydi? Mason olan ilk Osmanlı padişahı ve paşası kimlerdi? Kimin, Vahdettinin Yahudi aslılı cariyesinden bir oğlu oldu? Cesedi ölümünden sonra yakılan Menemenlizade kimdi? Menemenlizadelerin dine ve dindarlığa bakışı nasıldı? Ailenin hangi üyesi Fenerbahçe Spor Kulübünün kurucularındandı? Nazım Hikmet hangi Menemenlizadeyi ölümden kurtardı? Hristiyan mezarlığına gömülen aile üyesi kimdi? Dünyanın en önemli başkentlerinde başkonsolosluk görevinde bulunan aile üyesi kimdi? Atatürk Menemenlizadelerle akraba mıydı? Atatürkün vefatı sırasında neler yaşandı?