Sorulu Cevaplı İzhar Mefhumu

Arapça, Arap halklarının, İslam şeriatının müstakil-temel kaynakları olan Kitab ve Sünnet'in ve namaz gibi önemli bir ibadetin lisanı olması yanında, bu lisan ile telif edilmiş olan tüm dini, tarihi ve kültürel ilmi kaynakların da lisanı olması hasebiyle, külliyyen tüm İslam dininin yazım ve talim lisanı olmak gibi bir ayrıcalığa haiz olmuştur. Nitekim bu lisan kuvvetlice tahsil edilmeden, İslamî ilimlerin, İslam kültür ve medeniyetinin yazılı kaynaklarına ulaşabilmek asla mümkün değildir. Bu sebeple, Arapçaya dair oluşturulan alet ve edebiyat ilimleri dahi birer 'İslamî ilim' kabul edilmekte ve dini ilimlerin okutulduğu medreselerde öncelenerek büyük bir itina ile üzerlerine durulmaktadır. Bu ilimlerin, tarihi boyunca Nahiv ilmi merkezli çeşitli düşünce ve nakil mezhepleri, talim ve tedsisatları hususunda çeşitli medrese ve ekolleri oluşmuştur. Bu Medreselerin en bilinenleri, İbn-i Malik, İbn-i Hişam ve Suyutî gibi âlimlerin riyaset ettikleri 'İbn-i Malik medresesi' ile Cürcânî, İbn-i Hâcib ve Birgivî gibi âlimlerin öncülük ettikleri 'Cürcânî Medresesi'dir. Her mezhep ve ekolün Arapçanın anlaşılmasındaki gücü ve yeteneği artıran ve diğerini tamamlayan farklı hususiyet ve avantajları bulunmaktadır. Cürcânî medresesinde önemli eser bırakan müteahhir âlimlerin meşhurlarından birisi de, İmam-ı Birgivî Hazretleridir. Bu zat, âlimlerin çokça önemseyerek okuyup-okutup, üzerlerine şerh-haşiye yazma yarışına giriştikleri, Nahiv ilmi alanındaki 'Avâmil' (العوامل) ve 'İzhar' (الإظهار) adlı iki şahane eserin müellifidir. İlkini müptediler için bir ilme giriş kitabı olarak telif etmiş, ikincisiniyse ilkinin bir açılımı mesabesinde yazmıştır. Ezberlerinde kolaylık sağlanması için, her iki kitabı da Nahiv ilminin yalnızca ana temalarını kapsayacak nitelikte; veciz ve müfit birer teknik metin kitabı olarak telif etmiştir. Bu tür kitaplar, birçok faydaları yanında yapı ve özellikleri gereği öğretim ve hazımları için dikkatli izah, geniş açıklama ve çokça şerhe ihtiyaç duyarlar. Bu noktadan hareketle 'İzharu'l-esrâr', kısa adıyla 'İzhar' adlı eserin 'SORULU-CEVAPLI MEFHÛMU' nu yazmak gibi bir hizmeti lüzumlu görüp üstlendik, bu naçiz çalışmamızla kitabın ve Nahiv ilminin anlaşılmasına bir nebze de olsa katkı sağlamayı hedefledik. Lüzumlu gördüğümüz yerlerde dip notlar ile ilaveler yapma ve bazı kelime ve kavramları açıklama yoluna gittik. Eserimizden soruları çıkartıldığında, kalan kısmın adeta kitabın bir tercemesi gibi olduğu görülecektir. Gayret bizden, muvaffakiyet yüce Rabbimizdendir.